Υπάρχει ο εθισμός στην ηρωίνη και το αλκοόλ, στη σοκολάτα και στην coca-cola, στη νικοτίνη και στην καφεϊνη, κανείς δεν παραδέχεται όμως την εξάρτηση του στη μόδα. Κι όμως όσο κι αν προσπαθούμε να πείσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους ότι είμαστε απολύτως υγιείς, ο εθισμός υπάρχει, η εξάρτηση στις βιτρίνες, τις ετικέτες, τις τάσεις δεν κρύβεται. Ψωνίζω άρα υπάρχω. Το shopping ως τρόπος ζωής, η γλυκιά εκδίκηση της μόδας απέναντι στην πολιτική και τα προβλήματα της καθημερινότητας, όπως λεέι και η Χίλαρι Κλίντον, «fashion as therapy or even sweet revenge». Οι Βρετανοί μιλούν για shopaholism, ο Γούντι Αλεν για απιστίες και αμαρτίες, εγώ δεν ξέρω πια αν πρόκειται για απιστία ή απληστία. Κι όμως μπορώ να σκεφτώ τουλάχιστον 25 + έναν λόγους για τους οποίους η μόδα είναι η επικρατέστερη εναλλακτική μέθοδος της ψυχοθεραπείας, το μόνο αντίδοτο στην μελαγχολία, ακόμη κι αν η δράση του δεν κρατάει πολύ.
Μια βόλτα στα μαγαζιά, ακόμη και για νυχτερινό windowshopping, είναι αρκετή για να μας τονώσει το ηθικό. Η πρωινή περιήγηση στα μαγαζιά μπορεί να λειτουργήσει σαν το καλύτερο όπλο κατά της κατάθλιψης, όπως ένα ταξίδι- αστραπή στο Λονδίνο ή στο Παρίσι.
Μπορεί ένα ρούχο να στοιχίζει κάτι παραπάνω από ένα κουτάκι Πρόζακ ή Ταβόρ αλλά παχαίνει λιγότερο από ένα μπολ μους σοκολάτα και έχει σίγουρα πιο ευεργετικά αποτελέσματα από ότι η κατανάλωση μίας φιάλης ουίσκι. Καταλαβαίνεις ότι είσαι εθισμένος στη μόδα, αν διαμαρτύρεσαι διαρκώς ότι δεν έχεις τι να βάλεις ενώ δεν έχεις μπει ποτέ στον κόπο να φορέσεις όλα τα παπούτσια που στοιβάζονται στα κουτιά τους, αν αγοράζεις ρούχα χωρίς καν να τα δοκιμάζεις, αν κρατάς γερά στην αγκαλιά σου το νέο απόκτημα από φόβο μην στο πάρει κανείς, αν όπως οι τζογαδόροι και οι χρήστες ναρκωτικών ουσιών, ξέρεις τη μανία σου για αγορές αλλά δεν κάνεις τίποτα για να την θέσεις υπό έλεγχο.
Η Τζάκι Κένεντι-Ωνάση μπορούσε να ξοδέψει 100.000 δολάρια σε λιγότερο από δέκα λεπτά, όπου κι αν βρισκόταν στον πλανήτη. Ο Τρούμαν Καπότε που συνήθιζε να τη συνοδεύει στα ψώνια, έγραφε πως την θυμόταν να παραγγέλνει με απίστευτη ηρεμία δύο ντουζίνες ολομέταξα πουκάμισα σε διαφορετικές αποχρώσεις και να συνεχίζει με τον ίδιο ενθουσιασμό τις αγορές της. «Έμοιαζε υπνωτισμένη, ζαλισμένη». Η Νταϊάνα σε ένα ταξίδι της στην Ιταλία, είχε αγοράσει δύο πανομοιότυπα φορέματα Gianni Versace, σε μαύρο και λευκό, μόνο και μόνο επειδή δεν ήξερε ποιο να διαλέξει.
Παθολογική συνήθεια; Όσοι κριτικάρουν τη μόδα, μιλούν για αρρώστια. Όλοι κρύβουμε μια μικρή Τζάκι μέσα μας. «Όσα ζευγάρια Blahnik κι αν έχω στη ντουλάπα μου, σίγουρα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια από το σεξ», έχει πει η Μαντόνα. Η σύγχρονη Αμερικανίδα κρύβει τουλάχιστον 30 ζευγάρια στην παπουτσοθήκη της ενώ η Τζέιν Μάνσφιλντ είχε 200 στιλέτο. Η αυτοκράτειρα Ιωσηφίνα αγόρασε 760 ζευγάρια παπούτσια μέσα σε ένα χρόνο… Μπορεί να μην θεραπεύεται η ημικρανία ή ο στομαχόπονος με την αγορά μιας τσάντας, αλλά σίγουρα μειώνεται το στρες, έστω και στιγμιαία.
Η ψυχολογία του φαίνεσθαι δεν απέχει και τόσο από την ψυχολογία των χρωμάτων και της απιστίας. Δεν θα μιλήσουμε για τις νέες ψυχαναλυτικές μεθόδους, για συμπλέγματα και χρωματικά τεστ. Η μόδα επηρεάζει ακόμη και τη σχέση των δύο φύλων. Η ζήλεια είναι παράσιτο του έρωτα και η μόδα ψευδαίσθηση της ζωής. Γιατί; Γιατί όταν σκεφτόμαστε πως θα μοιάζει το μέλλον, οραματιζόμαστε περισσότερα παπούτσια.
Δεν θα φανταζόμασταν όμως ίσως ποτέ ότι θα βρισκόταν κάποιος που θα ανακάλυπτε το anti-shopping pill για όσους δηλώνουν εθισμένοι στις βιτρίνες. Η είδηση γράφτηκε ήδη στο περιοδικό Time. Την επόμενη φορά που θα θελήσετε να αποκτήσετε όλες τις τάσεις της σεζόν με τη μία, γεμίστε ένα ποτήρι νερό για να καταπιείτε το χάπι πιο εύκολα.
Έτσι κι αλλιώς η μόδα είναι ένα φωτοτυπικό μηχάνημα. Οτιδήποτε λανσάρεται στο κοινό από ένα φωτογενές πρόσωπο, βγαίνει στη συνέχεια σε εκατομμύρια πολύχρωμα αντίτυπα. Η ζωή είναι μικρή για να είναι μονόχρωμη, μονότονη, επίπεδη. «Το μεγαλύτερο λάθος της καριέρας μου ήταν ότι άρχισα να γερνάω. Αν είχα μείνει νέα και ακίνητη σαν την Ωραία Κοιμωμένη του Ντίσνεϊ, θα ήμουν σίγουρα πιο δημοφιλής», είπε πει η Σιμόν Σινιορέ.
Εθισμένη εγώ; Η μόδα είναι σαν τη σοκολάτα. Οι λιτοδίαιτοι, οι σαρκαστές της μόδας, θα το παίξουν αδιάφοροι. Οι λαίμαργοι δεν θα αρκεστούν ποτέ σε ένα μόνο σοκολατάκι.