Θυμάμαι όταν είχα δει πριν από μερικά χρόνια ένα ντοκιμαντέρ για ένα ηλικιωμένο ζευγάρι που είχε συγκεντρώσει τόσα άχρηστα πράγματα στο σπίτι του, τόση σαβούρα, που δεν μπορούσαν να περπατήσουν, να δουν τα εγγόνια τους, να καλέσουν κόσμο, είχαν απομονωθεί από όλους και όλα, επειδή δεν πετούσαν τίποτα. Τίποτα απολύτως. Ούτε εφημερίδα. Η ζωή τους άλλαξε μόλις αποφάσισαν να πουν αντίο σε οτιδήποτε άχρηστο, δηλαδή, όλα, τους «θησαυρούς» μιας ζωής, με τη βοήθεια βέβαια μίας γυναίκας που έκανε ακριβώς αυτή τη δουλειά: «αποτοξίνωση» σπιτιών.
Τώρα που το σκέφτομαι δεν ήταν ντοκιμαντέρ αλλά μια εκπομπή της Oprah Winfrey, αφιερωμένη σε όσους δεν πετούν ποτέ τίποτα. Μαζώχτρες; Σκουπιδοσυλλέκτες; Κάτι τέτοιο. Για κάποιο λόγο ταυτίστηκα. Και ανησύχησα. Και δεν είναι επειδή δεν πετάμε, δεν ανακυκλώνουμε, δεν χαρίζουμε, δεν ξαναδίνουμε ζωή σε παλιά αντικείμενα, αλλά γιατί μου αρέσει να λέω (στον εαυτό μου) ότι συλλέγω αγαπημένα πράγματα. Προσκλήσεις, γράμματα, cds, κάρτες, ρούχα, παπούτσια, τσάντες, αυτοκινητάκια, κούκλες, επιτραπέζια, παιχνίδια, καπέλα, αποκριάτικες στολές, κοσμήματα, βιβλία, περιοδικά, θήκες κινητών, καλύτερα να μην τα θυμηθώ όλα, γιατί τρομάζω.
Και τώρα διαβάζω για μια γιαπωνέζα που έγραψε ένα βιβλίο («The life-changing magic of tidying up: the japanese art of decluttering and organising») που έγινε μπεστ-σέλερ και ταινία ενώ για τις υπηρεσίες της υπάρχει λίστα αναμονής. Επ'αόριστον. Οτιδήποτε δεν μας κάνει να είμαστε ευτυχισμένοι, ή δεν είναι απολύτως απαραίτητο, θα έπρεπε να το αγγίζουμε, να το ευχαριστούμε και να το αποχωριζόμαστε τελετουργικά, προκειμένου να βρει έναν νέο ιδιοκτήτη που θα το εκτιμήσει περισσότερο.
Το όνομα της είναι Marie Kondo, η μέθοδος της έχει βαφτιστεί «KonMarie» κι έχει εξάμηνη διάρκεια. Τι λέει και τι μπορώ να μεταφράσω από τα ...γιαπωνέζικα; Αν δεν έχετε «επικοινωνήσει» πρόσφατα με τις κάλτσες σας, δεν έχετε ευχαριστήσει τα παπούτσια σας για τη «σκληρή δουλειά» που έχουν κάνει, και δεν έχετε υποκλιθεί στις κρεμάστρες, τότε ίσως θα πρέπει να αρχίσετε να το σκέφτεστε σοβαρά.
Εγώ πάντως λέω να το δοκιμάσω. Η τακτική της είναι εξαιρετικά δημοφιλής στην Ιαπωνία, να ευχαριστεί δηλαδή τα αγαθά τα οποία μας περιτριγυρίζουν και ύστερα να τα αποχωρίζεται. Θεωρεί πως το ξεσκαρτάρισμα αποτελεί μια ευχάριστη διαδικασία, εγώ τουλάχιστον, κάθε φορά που το κάνω, νιώθω ότι πρόκειται για είδος κάθαρσης. Απλώς όταν έχεις παιδιά, όσο κι αν το προσπαθείς, τα αντικείμενα προστίθενται και χτίζονται σαν τουβλάκια legos, το ένα πάνω στο άλλο, σαν jenga, σαν tetris, τέτοιες εικόνες σχηματίζονται στο κεφάλι μου, χωρίς να θέλω να δικαιολογηθώ.
Πάλι καλά που κάθε τόσο αποτοξινώνω τη ντουλάπα μου και βοηθάω και αγαπημένες μου φίλες να το τολμήσουν, στην έναρξη κάθε σεζόν, δηλαδή 2 φορές τον χρόνο. Για τους άλλους, είναι πάντα πιο εύκολο. Ξέρεις τι να απαιτήσεις. Τι πρέπει να πετάξουν, να βάλουν στην άκρη, να δωρίσουν. Σκεφτείτε ρούχα που δεν φορέθηκαν ποτέ, μπότες που έμειναν στο κουτί τους, γραβάτες κρεμασμένες για πάντα, δώρα που παρέμειναν στο συρτάρι, κοσμήματα, μεμοραμπίλια, πράγματα που αγνοούσατε ακόμη και την ύπαρξη τους...
Σε τι διαφέρει η μέθοδος της από μια συνηθισμένη διαδικασία «αποτοξίνωσης»; Η ταχύτητα. Αντί να αδειάζει κάθε δωμάτιο ξεχωριστά, πηγαίνει θεματικά, με ό,τι είναι πιο εύκολο να αποχωριστείς. Οπότε πρώτα τα ρούχα (καθόλου εύκολο για ορισμένους), ύστερα όλα τα βιβλία, τα έγγραφα, και στο τέλος, φωτογραφίες και αναμνηστικά.
Αντί να σκεφτόμαστε τι δεν χρειαζόμαστε πια, έμφαση δίνεται σε αυτά που θέλουμε να κρατήσουμε γιατί μας προσφέρουν χαρά ή είναι απαραίτητα. «Δεν υπάρχει λόγος να ενημερώσετε τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας με λεπτομέρειες για αυτά που πετάτε ή χαρίζετε», λέει. Όλα πρέπει να είναι τοποθετημένα σε συρτάρια και να μπορείς να τα δεις με μια ματιά. Φανταστείτε μπλούζες και κάλτσες τυλιγμένες σαν sushi σε bento box, ή όπως τα τοποθετούμε όταν έχουμε χρόνο και διάθεση μέσα στη βαλίτσα για ένα ταξίδι.
Η Marie Kondo υποστηρίζει ότι ακόμη και το βιβλίο της είναι για ...απόσυρση μόλις το ολοκληρώσουμε. Θα ήθελα πολύ να δω το σπίτι της. Τη ζωή της. Την κουζίνα της. Την αποθήκη της. Την βιβλιοθήκη της. Ακόμη καλύτερα να κλείσουμε ένα ραντεβού. Φαντάζομαι ότι δεν θα έχει έρθει ποτέ στην Ελλάδα...