Όταν βλέπεις έναν κούκλο σαν τον Colin Farrell να εμφανίζεται στην απονομή των Όσκαρ με τη μαμά του, η ίδια εικόνα να επαναλαμβάνεται με τον Clint Eastwood αγκαζέ με τη μανούλα, την μητέρα του σούπερσταρ Ronaldo να πανηγυρίζει με ένα ποτήρι σαμπάνια αγκαλιά με την τηλεόραση (την ώρα του αγώνα), τις σχέσεις στοργής ανάμεσα στον (πρίγκηπα) Κάρολο και την (βασίλισσα) Ελισάβετ, την Υoko (Ono) και τον Sean (Lennon), την Sophia Loren με τον γιο της, Eduardo Ponti, καταλαβαίνεις ότι κάτι μάλλον δεν πάει καλά.
Όλα για τη μητέρα μου; Οι περισσότεροι θα πουν ότι δεν βλέπουν κάτι ανησυχητικό. Ειδικά αν μιλούν οι χαϊδεμένοι γιοι και οι πολυλατρεμένες μανούλες. Όχι ότι και τα κορίτσια πάμε πίσω, όταν δεν λέμε να ξεκολλήσουμε από την φούστα της μαμάς μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και ιδιαίτεροι δεσμοί με τους μπαμπάδες. Αδυναμία, αγάπη, λατρεία, υπερπροστασία, ασφυξία.
Βέβαια η σχέση μητέρας-γιου είναι ιδιαίτερα συγκεκριμένη. Όσα χρόνια κι αν έχουν περάσει, το μωρό παραμένει πάντα μωρό και η μητέρα Μάνα. Καμία δεν έχει τη νοικοκυροσύνη της μανούλας, ούτε την μαγειρική της επάρκεια, καμιά δεν θα πάρει ποτέ την θέση της. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και εξαιρέσεις. Και ο γιος όμως είναι αξεπέραστος. Δεν θα βρεθεί ποτέ κατάλληλη σύντροφος για εκείνον, καμία δεν είναι του επιπέδου του, καμία δεν θα τον αγαπήσει αληθινά σαν την μητέρα του. Και πάντα θα δακρύσει, θα βουρκώσει, θα νιώσει υπερήφανη. Και θα το πει.
Είναι σα να λες σε ένα παιδί: ποιόν αγαπάς περισσότερο τη μαμά ή τον μπαμπά, την γιαγιά ή τον παππού; Γιατί θα έπρεπε να μπει στη ζυγαριά η αγάπη, το νοιάξιμο, η φροντίδα; Τα αγοράκια της μαμάς δεν έχουν ηλικία. Μπορεί να είναι 8 χρονών, μπορεί να είναι και 70. Η υπερβολή είναι ίδια, απλώς εκδηλώνεται διαφορετικά στον χρόνο. Οι «μαμάκιες», «εξαρτημένοι» από τη μητρική φροντίδα, μπορεί ποτέ να μην το παραδέχονται αλλά προδίδονται από κάθε τους κίνηση. Οσον αφορά την θέση τους για το άλλο φύλο, όλες είναι ίδιες, εκτός από τη μητέρα τους.
Mummy’s boy. Έχει γίνει και θεατρικό έργο. Sons and lovers του D. H. Lawrence. Δεν χρειάζεται να θυμηθούμε τις ελληνικές ταινίες με τον βουτυρομπεμπέ και την ασφυκτική του συνοδό. Δεν υπάρχει περίπτωση να κατορθώσεις να τρυπώσεις ανάμεσα. Ο δεσμός μητέρας-γιου είναι εξαιρετικά πιεστικός. Οι πιο επικίνδυνες περιπτώσεις είναι οι άνδρες που δεν το παραδέχονται. Tι να πει και η μητέρα του Μισέλ Ουελμπέκ που έφτασε στο σημείο να ενημερώσει τους δημοσιογράφους ότι αν ξαναγράψει για εκείνη στα μυθιστορήματα του, θα του σπάσει τα μούτρα; «Μαζί με τα δόντια».
Οι μητέρες πρωταγωνιστούν στη λογοτεχνία από τότε που γεννήθηκε. Σχέση που δεν συγκρίνεται με αυτή που καλλιεργείται με τα χρόνια ανάμεσα στις κόρες, στους μπαμπάδες, στα αδέρφια. Σίγουρα υπάρχουν αγόρια, άνδρες, γιοι, που μπορεί να τηλεφωνούν στη μητέρα τους μια φορά την εβδομάδα. Αλλά και άλλοι που μένουν ακόμη μαζί, δεν σταματούν να της τηλεφωνούν καθημερινά, την ίδια ώρα ακριβώς, σε όποιο μέρος του κόσμου κι αν βρίσκονται, να πηγαίνουν σπίτι της με κάθε ευκαιρία.
Συγγραφείς παραδέχονται ότι σκέφτονται την μητέρα τους όλη μέρα. Ακόμη κι αν η ηρωίδα τους φοράει γάντια κι εκείνη δεν φορούσε, αν δεν υπήρχε πλυντήριο ρούχων στην εποχή της, η αναφορά υπάρχει. Διαβάζουμε σε συνεντεύξεις καταξιωμένων καλλιτεχνών -συνήθως πίσω από τις γραμμές- για ανθρώπους που παραδέχονται ότι σκέφτονται τη ζωή τους συνολικά, συγκρίνουν όλες τις γυναίκες μαζί της, ακόμη κι αν ξέρουν ότι δεν είναι δίκαιο, μαμάδες που τα πήγαιναν περίφημα με οικογένεια και καριέρα, χωρίς να προδίδουν φιλοδοξίες και όνειρα, πως όταν μια γυναίκα χάνει την ενέργεια της στο πρώτο εμπόδιο, αυτομάτως πέφτει στα μάτια τους. Πρωτόγονος φόβος;
Θα είναι για πάντα «η άλλη γυναίκα». Άνδρες που προτιμούν να κρατήσουν την ανωνυμία τους λένε ότι ειδικά την ημέρα των γενεθλίων τους περιμένουν σαν παιδιά «πότε θα πάρει τηλέφωνο η μητέρα, πότε θα λάβω την κάρτα με τις ευχές της...» Και αυτό γλυκό είναι. Υπάρχουν φορές όμως που καταντά και αρρωστημένο. Κλειστοφοβικό. Επικίνδυνο. Το κακό είναι ότι η κάρτα απεικονίζει (σχεδόν) πάντα το ανήλικο αγόρι και όχι τον ενήλικο που είναι ο γιόκας σήμερα. «Το μικρό αγόρι που πιστεύει η μητέρα μου ότι είμαι ακόμη».
Κι ας έχει κλείσει τα -άντα, μπορεί και τα –ήντα. Σας φαίνεται φυσιολογικό γιατρός οικογενειάρχης, με μικρά παιδιά, να κάνει στάση με το αυτοκίνητο, πριν από το σπίτι του, κάθε μέρα πρώτα στο πατρικό του, δηλαδή το μητρικό του, για να φάει από τα χεράκια της μαμάς; H «πραγματική» σύζυγος τον άντεξε για μια δεκαετία. Όταν η εξάρτηση ξεπέρασε τα όρια, τον χώρισε. Μαζί με τη μανούλα. Άλλη πάλι κυρία θυμάται πως πριν ακόμη παντρευτεί τον αγαπημένο της, είχε πρώτα να περάσει από πολλαπλά τεστ έγκρισης της υπερπροστατευτικής-ευνουχιστικής μητέρας που φρόντιζε να επαναλαμβάνει την φαντασίωση της... Να τρυπώνει στο κρεβάτι των νιόπαντρων και να πίνει τον καφέ της, κάτω από το πάπλωμα, ανάμεσα από τον γιο και την νυφούλα της...
Έχουν περάσει δεκαετίες από τότε... Η προσπάθεια για απογαλακτισμό καλά κρατεί, ακόμη και σήμερα. Κάθε νέα μαμά παρατηρεί στον παιδικό σταθμό και αργότερα στο σχολείο, τις «συναδέλφους» της, αγορομάνες όμως, και τον τρόπο που αντιμετωπίζουν και κακομαθαίνουν τα παιδάκια τους, όχι αναγκαστικά εκείνες που τους βάφουν τα νύχια, για να πάνε κόντρα στα στερεότυπα, τους φιλάνε στο στόμα επιδεικτικά, τους θηλάζουν μέχρι τα τέσσερα, πέντε χρόνια της ζωής τους. Αυτή είναι η νέα γενιά. Ένας 38χρονος φίλος φοβάται μην λερωθεί στη διάρκεια του φαγητού γιατί η μητέρα του, ακόμη και στο πιο επίσημο δείπνο, θα φροντίσει να τον καθαρίσει με την πετσέτα, όπως όταν ήταν μωρό.
Με τη διαφορά ότι δεν φοράει πια σαλιάρα. Ούτε έχει πιπίλα και ανάγκη από γκουβερνάντα. Οι στατιστικές τρομάζουν. Στην Αγγλία ένας στους τρεις άνδρες, ηλικίας 20 έως 35 χρονών, συζεί ακόμη με τους γονείς του. Όχι ότι στην σύγχρονη Ελλάδα (της κρίσης) αλλάζει κάτι... «Η μητέρα μου επιμένει να πλένει και να σιδερώνει τα ρούχα μου, να μου μαγειρεύει, ακόμη και να ετοιμάζει το μπάνιο μου»... Ναι φυσικά. Του ετοιμάζει και σάντουιτς για την δουλειά, τον ξυπνάει το πρωί, τον ενημερώνει για τις καιρικές συνθήκες... Το πρόβλημα ξεκινά όταν θα φύγει από το σπίτι. Και θα βρεθεί να συγκατοικεί με τη σύντροφο του, πετώντας τα ρούχα παντού, και να αναρωτιέται γιατί άραγε η σύντροφος του δεν λειτουργεί όπως η «μαμά». Είναι η στιγμή που ο ψυχολόγος λέει ότι αν το ανδρόγυνο θέλει να μοιράζεται την κρεβατοκάμαρα, θα πρέπει να μάθει να μοιράζεται και την κουζίνα... Και μαζί της και πολλά άλλα πράγματα. Αν τον δείτε να παλεύει με τη σιδερώστρα, μην το πείτε σε κανέναν. Ούτε καν στη ...μαμά.